ตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าในประเทศไทยกำลังเข้าสู่ยุคการแข่งขันใหม่ ผู้ผลิตหลักจากจีนเริ่มขยายอิธิพลด้วยการลงทุนขนาดใหญ่ ส่งผลให้โครงสร้างตลาดเปลี่ยนแปลงไปอย่างมีนัยสำคัญ
ตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าของไทยเห็นการขยายตัวที่แข็งแกร่งจากผู้ผลิตจีน บริษัทชั้นนำอย่าง Haier และ Midea ลงทุนหลายหมื่นล้านบาทเพื่อสร้างฐานการผลิตในไทย ทำให้ส่วนแบ่งตลาดเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่วนแบ่งตลาดของแบรนด์เครื่องใช้ไฟฟ้าจีนเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าจาก 3.6% ในปี 2015 เป็น 8.6% ในปี 2024 โดยเฉพาะในตลาดเครื่องปรับอากาศที่เติบโตจาก 9% เป็น 25%
ประวัติศาสตร์และปัจจัยเบื้องหลัง
บริษัทเครื่องใช้ไฟฟ้าจีนขยายตัวในไทยจากปัจจัยหลายด้านที่มาบรรจบกัน ปัจจัยสำคัญคือการหลีกเลี่ยงภาษีสูงจากสงครามการค้าสหรัฐ-จีน บริษัทจีนมองไทยเป็นฐานส่งออกไปตลาดสหรัฐที่มีคุณค่าเชิงกลยุทธ์สูง Midea วางแผนส่งออกผลิตภัณฑ์มากกว่า 90% จากโรงงานใหม่ในระยองไปสหรัฐ สะท้อนแรงจูงใจนี้ได้ชัดเจน
การชะลอตัวทางเศรษฐกิจและปัญหาตลาดอสังหาริมทรัพย์ในจีนทำให้ความต้องการเครื่องใช้ไฟฟ้าในประเทศลดลง กำลังการผลิตส่วนเกินจึงกลายเป็นแรงกดดันให้ส่งออกไปตลาดต่างประเทศ รัฐบาลไทยสนับสนุนผ่านคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน เสนอมาตรการจูงใจเช่นการยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคลและการยกเว้นภาษีนำเข้าเครื่องจักร
การลงทุนขนาดใหญ่และกลยุทธ์ของบริษัทหลัก
ผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าหลักจากจีน 5 รายกำลังขยายตัวในตลาดไทย
Haier ลงทุน 10,000 ล้านบาทในจังหวัดชลบุรีเพื่อสร้างโรงงานเครื่องปรับอากาศอัจฉริยะที่มีกำลังการผลิต 6 ล้านเครื่องต่อปี การลงทุนนี้สร้างงานมากกว่า 3,000 ตำแหน่ง และวางตำแหน่งไทยเป็นฐานการผลิตและส่งออกสำหรับตลาดอาเซียน บริษัทตั้งเป้าหมายยอดขายในไทยปี 2025 ที่ 14,000 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 28% จากปีก่อน
Midea ลงทุน 2,200 ล้านบาทในจังหวัดระยองเพื่อสร้างโรงงานเครื่องปรับอากาศที่ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลล้ำสมัย สิ่งที่น่าสังเกตคือผลิตภัณฑ์มากกว่า 90% ของการผลิตมีเป้าหมายส่งออกไปยังตลาดสหรัฐ บริษัทจ้างงานคนไทยในท้องถิ่นประมาณ 10,000 คน ซึ่ง 97% เป็นคนไทย
TCL และ Hisense เน้นขยายตัวในตลาดสมาร์ททีวี TCL เข้าสู่ตลาดสมาร์ททีวีระดับพรีเมียมอย่างจริงจัง ตั้งเป้าส่วนแบ่งตลาดมากกว่า 20% ในช่วงปี 2028-2032 Hisense ใช้ความเข้มแข็งจากการครองตลาดทีวีขนาดใหญ่เกิน 100 นิ้วในตลาดโลกมาขยายในไทย กำลังพิจารณาจัดตั้งฐานการผลิตในประเทศ
Xiaomi ใช้ภาพลักษณ์แบรนด์ที่แข็งแกร่งจากสมาร์ทโฟนเป็นอาวุธในการเข้าสู่ตลาดเครื่องปรับอากาศ บริษัทเปิดร้านธงในทำเลดีอย่างสยามพารากอนเพื่อดึงดูดผู้บริโภคที่ใส่ใจเทคโนโลยี
กลยุทธ์สองทิศทาง การแข่งขันด้านราคาและสินค้าคุณค่าสูง
กลยุทธ์ของแบรนด์จีนประกอบด้วยสองแกนหลัก ประการแรกคือความสามารถในการแข่งขันด้านราคาที่เหนือกว่า ผลิตภัณฑ์จีนมักมีราคาถูกกว่าแบรนด์ญี่ปุ่น-เกาหลีที่มีฟังก์ชั่นเดียวกัน 10-30% โดยทั่วไป ความแตกต่างด้านราคานี้กลายเป็นจุดดึงดูดสำคัญสำหรับผู้บริโภคไทย
ประการที่สองคือการเปิดตัวผลิตภัณฑ์คุณค่าสูงอย่างกระตือรือร้น Haier เปิดตัวเครื่องซักผ้าที่มีฟีเจอร์แนะนำโปรแกรมด้วย AI บริษัทต่างๆ แข่งขันกันในการเปิดตัวเครื่องปรับอากาศที่มีสมรรถนะประหยัดพลังงานและระบบฟอกอากาศขั้นสูง TCL และ Hisense เน้นสมาร์ททีวีขนาดใหญ่และคุณภาพสูงระดับพรีเมียม เพื่อขจัดภาพลักษณ์ “ราคาถูกคุณภาพต่ำ”
กลยุทธ์สองทิศทางนี้ทำให้ตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าไทยแบ่งแยกเป็นตลาดมวลชนที่เน้นราคาและตลาดพรีเมียมที่เน้นแบรนด์และคุณค่าประสบการณ์ เกณฑ์การเลือกของผู้บริโภคเปลี่ยนจาก “แบรนด์จากประเทศใด” เป็น “คุณค่าต่อราคาที่จ่าย”
การคาดการณ์ตลาดในอนาคต
BKK IT News คาดว่าบริษัทจีนจะยังคงขยายตัวต่อไป การวางตำแหน่งไทยเป็นฮับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และการปรับปรุงคุณภาพจากการผลิตในท้องถิ่น ทำให้แนวโน้มการขยายส่วนแบ่งตลาดจะยังคงต่อไป อย่างไรก็ตาม เช่นเดียวกับความล้มเหลวของ NETA ในตลาด EV ราคาถูกเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอสำหรับความสำเร็จระยะยาว การพัฒนาระบบบริการหลังการขายอย่างแข็งแกร่งจะเป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนดความสำเร็จ
ข้อเสนอแนะสำหรับธุรกิจ
บริษัทที่มีฐานในไทยควรพิจารณาการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงตลาดนี้ สำหรับภาคการผลิต อาจมีโอกาสเข้าร่วมซัพพลายเชนของบริษัทจีน แต่ต้องมีความสามารถในการตอบสนองความต้องการด้านคุณภาพและต้นทุน สำหรับภาคค้าปลีก ควรหลีกเลี่ยงการถูกดึงเข้าสู่การแข่งขันด้านราคา โดยการสร้างคุณค่าเพิ่มหรือยกระดับคุณค่าแบรนด์เป็นทางเลือกสำคัญ นอกจากนี้ แบรนด์ญี่ปุ่น-เกาหลีอาจพิจารณากลยุทธ์การเปลี่ยนจากการแข่งขันระดับผลิตภัณฑ์เดี่ยวไปสู่การเสนอระบบ IoT หรือโซลูชั่นการใช้ชีวิต
ลิงก์บทความอ้างอิง
- Chinese consumer brands surge in Southeast Asia, challenge legacy names
- China’s appliance giants intensify battle for Thai market
- 5 ยักษ์จีน เขย่าตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าไทย ปักธงฐานยุทธศาสตร์ใหม่ อาเซียน
- Thailand BOI Approves USD 400 Million Investment by China’s Haier to Make Smart Air Conditioners for Export
- Thailand remains a top destination for Chinese businesses despite concerns – Kr Asia