หน่วยงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล (DEPA) และสถาบัน IMC เผยผลสำรวจ 2024 เศรษฐกิจดิจิทัลไทยเติบโต 23.35% มีมูลค่าถึง 2.496 ล้านล้านบาท รัฐบาลตั้งเป้า 3 ล้านล้านบาทในปี 2027 แต่ต้องเร่งนำ AI มาใช้และปรับเปลี่ยนโครงสร้างแรงงาน
นโยบายระยะยาวสร้างรากฐานการเติบโต
การเติบโตของเศรษฐกิจดิจิทัลไทยไม่ใช่เรื่องบังเอิญ ยุทธศาสตร์ “ไทยแลนด์ 4.0” ที่เริ่มในปี 2016 เปลี่ยนเศรษฐกิจจากอุตสาหกรรมเป็นนวัตกรรม ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EEC) ให้สิทธิประโยชน์ยกเว้นภาษีนิติบุคคล 15 ปี และภาษีเงินได้ 17% สำหรับผู้เชี่ยวชาญ
ยุทธศาสตร์ระยะยาวนี้ได้รับแรงเร่งจากปัจจัยระยะสั้น โควิด-19 บังคับให้สังคมใช้เทคโนโลยีดิจิทัล การเปลี่ยนแปลงที่ควรใช้เวลาหลายปีสำเร็จได้ในไม่กี่เดือน สงครามการค้าสหรัฐ-จีนทำให้ “China Plus One” หลายบริษัททั่วโลกเลือกไทยเป็นฐานการผลิต
ฮาร์ดแวร์เป็นหลักของการเติบโต
ปี 2024 ภาคฮาร์ดแวร์-อุปกรณ์อัจฉริยะเป็นแกนนำการเติบโต มีมูลค่า 1.85 ล้านล้านบาท คิดเป็น 74% ของเศรษฐกิจดิจิทัลทั้งหมด อัตราเติบโต 26.62% สูงสุดในทุกสาขา
การเติบโตนี้มาจากการค้าระหว่างประเทศ การส่งออกเพิ่ม 23% เป็น 1.22 ล้านล้านบาท การนำเข้าเพิ่ม 34.4% เป็น 6,241 พันล้านบาท การเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ทำให้บริษัทต่างๆ ใช้ไทยเป็นฐานการผลิตสำคัญ
ภาคบริการดิจิทัลเติบโต 19.54% เป็น 3,677 พันล้านบาท โดยเฉพาะ E-retail เพิ่ม 46.29% เป็น 1,171 พันล้านบาท E-logistics เพิ่ม 17.60% เป็น 1,087 พันล้านบาท พฤติกรรมผู้บริโภคออนไลน์ที่เกิดขึ้นช่วงโควิดยังคงส่งผลต่อการเติบโต
อุตสาหกรรมซอฟต์แวร์เติบโต 8.46% เป็น 2,334 พันล้านบาท อุตสาหกรรมเนื้อหาดิจิทัล บูมของ Art Toy ทำให้อุตสาหกรรมตัวการ์ตูนโต 196% แต่เกมและแอนิเมชันยังพึ่งพา IP ต่างประเทศ
การนำ AI มาใช้ช้าเป็นปัญหาหลัก
รัฐบาลจัดทำ “ยุทธศาสตร์ AI แห่งชาติ (2022-2027)” เป้าหมายสร้างผลกระทบทางธุรกิจและสังคม 480 พันล้านบาทภายในปี 2027 แต่ความเป็นจริงมีช่องว่างการนำมาใช้งาน
การสำรวจของ DEPA และ UNIDO พบว่าผลิตภัณฑ์ไทยส่วนใหญ่ยังอยู่ระดับ “อุตสาหกรรม 2.0” ที่ใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์พื้นฐาน ยังห่างไกลจาก “อุตสาหกรรม 4.0” ที่ใช้ AI
SME นำ AI มาใช้ช้ามาก ผู้เชี่ยวชาญฝ่ายทรัพยากรบุคคลใช้เครื่องมือ AI เพียง 12.8% เป้า 3 ล้านล้านบาทต้องอาศัย AI เร่งการเติบโตทุกสาขา ช่องว่างนี้เป็นความเสี่ยงสูงสุด
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างตลาดแรงงาน
เศรษฐกิจดิจิทัลส่งผลขัดแย้งต่อตลาดแรงงาน ภาคฮาร์ดแวร์ที่มีมูลค่าสูงสุด จำนวนพนักงานลดลง 5.05% เหลือ 305,875 คน การเติบโตทางเศรษฐกิจไม่ได้หมายถึงงานเพิ่มขึ้น
ตรงกันข้าม ภาคซอฟต์แวร์ จำนวนพนักงานเพิ่ม 23.77% เป็น 175,254 คน แสดงการเปลี่ยนแปลงคุณภาพความต้องการแรงงาน ต้องการบุคลากรด้าน AI, Cloud Computing, Data Science เพิ่มขึ้นมาก
รัฐบาลจัดทำ “Digital Skills Roadmap” เป้าพัฒนาบุคลากรดิจิทัล 1 ล้านคนต่อปี ลดหย่อนภาษี 250% สำหรับค่าอบรม และลดหย่อนค่าจ้างบุคลากรที่ผ่านการรับรอง 150%
แนวโน้มอนาคต: ความท้าทายการเติบโตยั่งยืน
การบรรลุเป้าหมาย 3 ล้านล้านบาทนั้น การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจสำคัญกว่าความเป็นไปได้ทางเทคนิค ความท้าทายใหญ่คือการเปลี่ยนฐานเศรษฐกิจจากอุตสาหกรรมไปสู่การใช้ AI อย่างแท้จริง (อุตสาหกรรม 4.0) หากไม่สำเร็จ ผลิตภาพจะหยุดการเติบโต
การแข่งขันด้านบุคลากรมีความจำเป็นมาก ปัจจุบันช่องว่างทักษะเป็นข้อจำกัดที่สำคัญที่สุด ประสิทธิภาพของโปรแกรมพัฒนาทักษะและการฝึกอบรมใหม่จะเป็นตัวกำหนดอนาคต การแข่งขันระหว่างความเร็วในการใช้เครื่องจักรแทนคน กับความเร็วในการพัฒนาความสามารถของคนงาน จะเป็นตัวกำหนดเสถียรภาพของสังคม
ข้อเสนอแนะสำหรับผู้ประกอบการ
การเติบโตเศรษฐกิจดิจิทัลไทยเป็นโอกาสสำคัญ แต่ต้องมีการตอบสนองเชิงกลยุทธ์ อัตราเติบโตสูงของภาคฮาร์ดแวร์น่าสนใจ แต่ต้องรู้ความเปราะบางต่อการเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจโลก
ภาคบริการดิจิทัล การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภคช่วงโควิดเป็นฐานการเติบโตยั่งยืน โอกาสลงทุนด้าน E-commerce, ดิจิทัลเพย์เมนต์, บริการออนไลน์จะขยายต่อไป
ที่สำคัญที่สุดคือกลยุทธ์บุคลากร ผู้ประกอบการควรใช้สิทธิประโยชน์จากรัฐบาล ลงทุนในการพัฒนาทักษะดิจิทัลของพนักงาน การนำเครื่องจักรมาใช้ต้องพิจารณาผลกระทบต่อการจ้างงาน และต้องทำหน้าที่ทางสังคมเพื่อการเติบโตที่ยั่งยืน
BKK IT News มองว่าเศรษฐกิจดิจิทัลไทยมีศักยภาพทางเทคนิคเพียงพอ แต่ความสำเร็จขึ้นอยู่กับความสามารถในการเปลี่ยนแปลงของสังคมทั้งระบบ ทั้งผู้ประกอบการและรัฐบาลต้องมีมุมมองระยะยาวในการสร้างแบบจำลองการเติบโตที่ครอบคลุมและยั่งยืน
ลิงก์บทความอ้างอิง
- depa reports Thai Digital Industry Grew 23.35% in 2024
- AI to drive Thailand’s digital economy to 3 trillion baht by 2027
- Thailand’s National AI Strategy and Action Plan (2022-2027)
- depa Reveals 2024 Digital Density Survey in Thai Industry: Moving Toward Level 2.0
- Thailand’s Digital Future Key to Boosting Growth – World Bank
