รัฐบาลไทยใช้กลยุทธ์ "ทั้งให้และลงโทษ" กับ Meta

เดือนพฤศจิกายน 2025 ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลไทยกับ Meta กลายเป็นที่สนใจอย่างมาก รัฐบาลส่งเสริมความร่วมมือด้าน AI เพื่อสนับสนุน SME ไปพร้อมกับการเรียกตัว Meta มาชี้แจงปัญหาการรั่วไหลข้อมูลของคนไทย 9 ล้านคน ลักษณะสองด้านนี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นกลยุทธ์ที่รัฐบาลตั้งใจวางไว้

วันที่ 13 พฤศจิกายน รองนายกรัฐมนตรี พิพัฒน์ รัชกิจประการ ได้เจรจากับผู้บริหารระดับสูงของ Meta ในบรรยากาศที่เป็นมิตร หนึ่งสัปดาห์ต่อมาในวันที่ 20 พฤศจิกายน กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมจะเรียกตัว Meta มาชี้แจงปัญหาการรั่วไหลข้อมูล

Table of contents

ผลงานด้านความร่วมมือ AI
การเรียกตัวเรื่องข้อมูลรั่วไหล
ที่มาของกลยุทธ์สองทาง
ข้อคิดสำหรับผู้ประกอบการ
แหล่งอ้างอิง

ผลงานด้านความร่วมมือ AI

Meta ดำเนินโครงการ “Meta Live Skill” เพื่อสนับสนุน SME ไทย โดยใช้ศูนย์ IT ของรัฐทั่วประเทศกว่า 1,800 แห่ง มีผู้เข้าร่วมเรียน e-learning มากกว่า 13,500 คน และอบรมแบบ offline มากกว่า 800 คน โครงการนี้ได้รับความร่วมมือจาก 8 หน่วยงาน ประกอบด้วย กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงดิจิทัลฯ กระทรวงแรงงาน กรุงเทพมหานคร และ กสทช.

ที่น่าสนใจคือ กรมพัฒนาธุรกิจการค้าและ Meta ได้ร่วมกันจัดทำ e-Book “Meta AI & Ads Solutions for SME Growth” ซึ่งไม่ใช่แค่คู่มือทั่วไป แต่เป็นเนื้อหาเทคนิคเชิงลึก ตั้งแต่วิธีตั้งค่า Advantage+ Shopping Campaign การติดตาม Purchase Event ด้วย Pixel ไปจนถึง Prompt Engineering

ที่มาของเรื่องนี้มาจากความพร้อมของตลาด จากการสำรวจของ Deloitte พบว่า SME ไทย 60% ใช้เครื่องมือ AI อยู่แล้ว e-Book นี้จึงมีบทบาทในการนำการใช้ AI ที่กระจัดกระจายมารวมเข้าสู่ระบบของ Meta อย่างเป็นระบบ

การเรียกตัวเรื่องข้อมูลรั่วไหล

ขณะที่ความร่วมมือดำเนินไป ปัญหาร้ายแรงก็เกิดขึ้น ต้นเดือนพฤศจิกายน พบว่ามี “กลุ่มลับ” บน Facebook ที่มีการซื้อขายข้อมูลส่วนบุคคลของคนไทยมากกว่า 9 ล้านคน ข้อมูลประกอบด้วย ชื่อ ที่อยู่ เลขบัตรประชาชน

นายชัยชนะ จิตต์ชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลฯ ประกาศเรียกตัวผู้บริหาร Meta ระดับภูมิภาคมาชี้แจงในวันที่ 20 พฤศจิกายน ข้อเรียกร้องมี 3 ประการ ขอให้อธิบายว่าทำไมแพลตฟอร์มของ Meta จึงกลายเป็นแหล่งซื้อขายข้อมูลและโฆษณาหลอกลวง ขอให้มีระบบยืนยันตัวตนที่เข้มงวดขึ้น และพิจารณาแก้กฎหมายเพื่อให้แพลตฟอร์มรับผิดชอบทางกฎหมายและค่าเสียหาย

ที่มาของท่าทีเข้มงวดนี้มาจากเอกสารภายในของ Meta ที่รั่วไหลออกมาเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน ระบุว่าบริษัทได้รายได้จากโฆษณาหลอกลวงปีละ 160 พันล้านดอลลาร์ (ประมาณ 5.2 ล้านล้านบาท)

ที่มาของกลยุทธ์สองทาง

รัฐบาลไทยแบ่งรัฐมนตรีรับผิดชอบอย่างชัดเจน ด้านความร่วมมือ AI มีรองนายกรัฐมนตรีดูแล ส่วนปัญหาข้อมูลรั่วไหลมีรัฐมนตรีเจ้าสังกัดรับผิดชอบ การแบ่งหน้าที่นี้ทำให้รัฐบาลส่งสัญญาณทั้งสองด้านได้พร้อมกัน ทั้งต้อนรับความร่วมมือทางเศรษฐกิจและบังคับใช้กฎระเบียบอย่างเข้มงวด

ที่น่าสังเกตคือ การประชุมกลยุทธ์ AI มีรองนายกรัฐมนตรีที่ดูแลกระทรวงคมนาคมเป็นเจ้าภาพ ไม่ใช่รัฐมนตรีกระทรวงดิจิทัลฯ เพราะในช่วงเดียวกัน รัฐมนตรีดิจิทัลฯ กำลังเรียกตัว Meta มาชี้แจง การให้รัฐมนตรีเจ้าสังกัดเข้าร่วมประชุมที่เป็นมิตรจะไม่เหมาะสม

ที่น่าสนใจคือ ในแถลงการณ์ของรัฐบาล ผลงานของ Meta ที่ถูกกล่าวถึงมีทั้ง “e-Book สนับสนุน SME” และ “การร่วมมือกับสำนักงานตำรวจแห่งชาติป้องกันการหลอกลวงออนไลน์” เท่าเทียมกัน สำหรับ Meta การให้ e-Book ไม่ใช่แค่ CSR ธรรมดา แต่เป็นท่าทางเชิงกลยุทธ์เพื่อแสดงว่า “เราคือพันธมิตรที่ดีที่มุ่งมั่นทั้งการเติบโตทางเศรษฐกิจและความปลอดภัยของสังคม” เพื่อลดแรงกดดันจากการควบคุม

ข้อคิดสำหรับผู้ประกอบการ

สถานการณ์นี้ให้ข้อคิดสำคัญสำหรับผู้ประกอบการ

ประการแรก โอกาสในการใช้เครื่องมือ AI ของ Meta มีอยู่จริง มีตัวอย่างแบรนด์กระเป๋าเพื่อสุขภาพที่ทำยอดขายเพิ่ม 25 เท่าภายใน 1 เดือน และบริษัทอสังหาริมทรัพย์รายใหญ่ที่ลดต้นทุนการหา Lead ได้ 48%

ประการที่สอง ควรระวังการพึ่งพา Meta มากเกินไป มีความเสี่ยงจากการรั่วไหลข้อมูลและการเป็นแหล่งหลอกลวง รวมถึงความเป็นไปได้ที่จะมีการแก้กฎหมายให้แพลตฟอร์มรับผิดชอบทางกฎหมาย

ประการที่สาม “กลยุทธ์สองทาง” ของรัฐบาลไทยเป็นแนวทางที่น่าสนใจสำหรับประเทศขนาดกลางที่ต้องเผชิญกับแพลตฟอร์มเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ การใช้เทคโนโลยีของ Meta เพื่อการเติบโตทางเศรษฐกิจ ไปพร้อมกับการจัดการปัญหาสังคมอย่างเข้มงวด BKK IT News มองว่า กลยุทธ์นี้อาจส่งผลต่อประเทศอื่นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ไทยจะเป็นเจ้าภาพ “UNESCO Global Forum on the Ethics of AI” ที่กรุงเทพฯ ในปี 2025 ในฐานะผู้ที่เผชิญกับประเด็นโอกาสและความเสี่ยงของ AI ท่าทีของไทยจะได้รับความสนใจอย่างมาก