อัตราเงินเฟ้อไทยร่วงลงเร่งตัว ～ติดลบ -0.70% ผลกระทบจากสินค้าจีนและเงินอุดหนุนรัฐบาลทำให้อยู่ในแดนลบติดต่อกัน～

อัตราเงินเฟ้อไทยร่วงลงเร่งตัว ～ติดลบ -0.70% ผลกระทบจากสินค้าจีนและเงินอุดหนุนรัฐบาลทำให้อยู่ในแดนลบติดต่อกัน～ Politic Economy
Politic Economy
Chinese ImportsDeflationHousehold DebtInflation Rate

กระทรวงพาณิชย์ประกาศเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม ว่าอัตราเงินเฟ้อเดือนกรกฎาคมเทียบกับช่วงเดียวกันปีก่อนอยู่ที่ -0.70% ทำสถิติติดลบมาแล้ว 4 เดือนต่อเนื่อง ตัวเลขนี้ต่ำกว่าคาดการณ์ของตลาดที่ -0.40% อย่างมาก และเป็นการร่วงลงมากที่สุดในรอบ 17 เดือน แม้รัฐบาลจะยืนยันว่า “ไม่ใช่ภาวะเงินฝืด” แต่การไหลเข้าของสินค้าจีนราคาถูกและเงินอุดหนุนจากนโยบายรัฐบาลกำลังสร้างแรงกดดันด้านโครงสร้างที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อเศรษฐกิจไทย

ความมองโลกในแง่ดีของรัฐบาลกับความจริงที่รุนแรง

นายปุญโปรง นัยนาภากร ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า กระทรวงพาณิชย์ ยืนยันว่าอัตราเงินเฟ้อพื้นฐาน (Core inflation) ที่ไม่รวมสินค้าที่มีความผันผวนสูง ยังคงอยู่ในเขตบวกที่ +0.84% จึงถือว่า “ไม่ใช่ภาวะเงินฝืดแบบการล่มสลายของอำนาจซื้อ”

จริงอยู่ที่ตามคำจำกัดความทางเทคนิคแล้วถูกต้อง การร่วงลงของราคาในครั้งนี้เกิดจากปัจจัยด้านอุปทานเป็นหลัก คือ ราคาพลังงานและอาหารสดที่ลดลง ราคาน้ำมันเบนซิน-ดีเซลลดลง -10.2% เทียบกับช่วงเดียวกันปีก่อน ราคาผัก-ผลไม้ลดลง -9.4%

แต่การมองในแง่ดีนี้มีข้อผิดพลาดสำคัญ อัตราเงินเฟ้อพื้นฐานชะลอตัวอย่างชัดเจนจาก +1.06% ในเดือนมิถุนายน เหลือ +0.84% ในเดือนกรกฎาคม แม้จะไม่รวมปัจจัยเงินอุดหนุนพลังงานที่เป็นปัจจัยพิเศษ แต่แรงกดดันเงินเฟ้อก็ยังคงอ่อนแอลง

บริบททางประวัติศาสตร์ของเงินเฟ้อติดลบ

การที่ไทยประสบเงินเฟ้อติดลบไม่ใช่ครั้งแรก หลังวิกฤตการเงินโลกปี 2009 อัตราเงินเฟ้อติดลบ -0.9% ในช่วงโควิดปี 2020 อัตราเงินเฟ้อติดลบ -0.85%

สิ่งที่แตกต่างจากอดีตคือ การแทรกแซงราคาอย่างแข็งแกร่งของรัฐบาล ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เริ่มขึ้นดอกเบี้ยตั้งแต่สิงหาคม 2022 จาก 0.50% เป็น 2.50% หลังจากนั้นเมื่อเศรษฐกิจและเงินเฟ้อชะลอตัว จึงลดดอกเบี้ยในปี 2025 มาอยู่ที่ 1.75% ปัจจุบัน

แต่ในการประชุมคณะกรรมการนโยบายการเงินเดือนมิถุนายน ธปท.ตัดสินใจคงดอกเบี้ย โดยให้เหตุผลว่า “เพื่อเก็บรักษาพื้นที่นโยบายไว้รับมือความไม่แน่นอนในอนาคต” ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ธปท.ตกอยู่ในสภาวะที่ต้องการสงวนเครื่องมือนโยบายที่จำกัด

ปัจจัยจีนที่ก่อให้เกิด “เงินเฟ้อนำเข้าติดลบ”

แรงกดดันด้านราคาที่รุนแรงอีกประการหนึ่งคือ การไหลเข้าของสินค้าจีนราคาถูก เป็นผลจากความขัดแย้งทางการค้าระหว่างสหรัฐฯ-จีน และปัญหาอุปทานล้นของจีน ทำให้สินค้าจีนไหลเข้าตลาดไทยจำนวนมหาศาล

ในช่วง 5 เดือนแรกของปี 2025 เท่านั้น การขาดดุลการค้ากับจีนของไทยพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ที่ 7,680 พันล้านบาท (ประมาณ 225 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ) โดยเฉพาะสินค้าอุปโภคบริโภคที่ราคาต่ำกว่าสินค้าประเภทเดียวกันที่ผลิตในประเทศถึง 20-40%

ปรากฏการณ์ “เงินเฟ้อนำเข้าติดลบ” นี้ไม่เพียงสร้างแรงกดดันลงต่อระดับราคาโดยรวม แต่ยังกดดันการดำเนินงานของผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดย่อม (SME) ไทยโดยตรง จากการสำรวจพบว่า SME ถึง 70.9% ได้รับผลกระทบในทางลบจากสินค้าจีน และเสี่ยงต่อการลดขนาดธุรกิจหรือปิดกิจการ

ความแตกต่างระหว่างสถิติและความรู้สึกของประชาชน

แม้อัตราเงินเฟ้อจะติดลบ แต่ประชาชนไทยส่วนใหญ่ยังรู้สึกว่าค่าครองชีพสูงขึ้น การสำรวจของ The Bangkok Insight พบว่า ประชาชน 65.4% ต้องการให้คณะรัฐมนตรีชุดใหม่ “แก้ปัญหาค่าครองชีพและเศรษฐกิจ” เป็นเรื่องสำคัญอันดับแรก

สาเหตุของความแตกต่างนี้อยู่ที่องค์ประกอบของดัชนีราคาผู้บริโภค จากการวิเคราะห์ของศูนย์วิจัยกสิกรไทย พบว่าสินค้าที่อยู่ในดัชนีราคาผู้บริโภคประมาณครึ่งหนึ่ง ยังคงมีราคาสูงขึ้นเทียบกับปีก่อน เช่น อาหารนอกบ้าน อาหารปรุงสำเร็จ ค่าเช่าบ้าน ยา

ดัชนีราคาผู้บริโภครวมถูกลากลงโดยราคาพลังงานที่ลดลงอย่างมากจากเงินอุดหนุนของรัฐบาล แต่ความรู้สึกของประชาชนขึ้นอยู่กับรายการค่าใช้จ่ายประจำวัน จึงเกิด “สถิติบอกว่าราคาลดแต่ชีวิตยังลำบาก”

ปัญหาหนี้ครัวเรือนที่เป็น “ระเบิดเวลา”

จุดยืนของ BKK IT News คือ เงินเฟ้อติดลบในปัจจุบันไม่ใช่เพียงปรากฏการณ์ทางสถิติ แต่เป็นปัญหาร้ายแรงที่เกินกว่านั้น สิ่งที่น่าวิตกคือ การปฏิสัมพันธ์กับหนี้ครัวเรือนที่อยู่ในระดับสูงผิดปกติ ประมาณ 90% ของ GDP

เมื่อราคาไม่เพิ่มขึ้น รายได้เงินเดือนก็ไม่เพิ่มขึ้น แต่จำนวนหนี้ยังเหมือนเดิม ทำให้ภาระหนี้ที่แท้จริงเพิ่มขึ้น การชำระหนี้กลายเป็นเรื่องยากขึ้น เกิดปรากฏการณ์ “เงินฝืดหนี้” (Debt deflation)

หนี้ครัวเรือนระดับสูงนี้กลายเป็นข้อจำกัดของนโยบายการเงิน หาก ธปท. ต้องการขึ้นดอกเบี้ย ความสามารถชำระหนี้ของผู้กู้จะเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็ว อาจก่อให้เกิดความไม่มั่นคงของระบบการเงิน ภาระชำระหนี้สูงกดดันรายได้คงเหลือของครัวเรือน ยับยั้งการบริโภค ซึ่งนำไปสู่เงินเฟ้อต่ำผ่านอุปสงค์ที่อ่อนแอ และเงินเฟ้อต่ำทำให้ภาระหนี้ที่แท้จริงหนักขึ้น เป็นวงจรอุบาทว์

ผู้ประกอบการเผชิญ “แรงกดดันสามเท่า”

ผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม เผชิญกับ “ความทุกข์สามเท่า” ประการแรก การแข่งขันด้านราคากับสินค้าจีนราคาถูก ประการที่สอง อุปสงค์ในประเทศที่ซบเซา ประการที่สาม ต้นทุนแรงงานที่เพิ่มขึ้นจากการขึ้นค่าแรงขั้นต่ำของรัฐบาล

บริษัทใหญ่และผู้ส่งออกที่อยู่ในห่วงโซ่อุปทานโลก ได้รับผลกระทบจากภาวะชะงักงันในประเทศน้อยกว่า แต่การชะลอตัวของเศรษฐกิจโลกและความขัดแย้งทางการค้าที่รุนแรงขึ้น ถือเป็นความเสี่ยงใหญ่สำหรับบริษัทเหล่านี้เช่นกัน

ผู้มีรายได้น้อยได้รับประโยชน์ระยะสั้นจากเงินอุดหนุนค่าไฟฟ้า-เชื้อเพลิงของรัฐบาล แต่รายการค่าใช้จ่ายที่มีสัดส่วนสูงอย่างค่าอาหารและค่าเช่าบ้านกลับมีแนวโน้มขึ้น ความทุกข์ในการดำรงชีวิตจริงจึงไม่ได้บรรเทาลง ผู้ที่มีหนี้สูงในสถานการณ์รายได้ไม่เพิ่มขึ้นแต่ภาระชำระหนี้เพิ่มขึ้น ตกอยู่ในสถานะเปราะบางมาก

เตือนภัย “กับดักความชะงักงัน”

องค์กรระหว่างประเทศหลักคาดการณ์ว่า เศรษฐกิจไทยจะฟื้นตัวอย่างต่อเนื่องแต่อ่อนๆ ในปี 2025 ธนาคารโลกคาดการณ์ 2.9% IMF คาดการณ์ 2.9% ธนาคารพัฒนาเอเชียคาดการณ์ 2.8% แรงขับเคลื่อนหลักคือการฟื้นตัวอย่างต่อเนื่องของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวและมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐบาล

แต่การคาดการณ์เหล่านี้มีความเสี่ยงสำคัญ นโยบายภาษีของสหรัฐฯ ความขัดแย้งทางการค้าโลกที่รุนแรงขึ้น การชะลอตัวของเศรษฐกิจสหรัฐฯและจีนที่เป็นตลาดส่งออกหลัก รวมถึงปัญหาโครงสร้างในประเทศ กลายเป็นความเสี่ยงต่อการเติบโตที่อาจต่ำกว่าคาด

องค์กรต่างๆ มองว่าอัตราเงินเฟ้อปี 2025 จะอยู่ในระดับต่ำใกล้ขอบล่างของเป้าหมาย ธปท. (1.0%-3.0%) กระทรวงพาณิชย์เองก็คาดการณ์อัตราเงินเฟ้อไตรมาสที่ 3 อยู่ที่ -0.5% และจะกลับเป็นบวกในไตรมาสที่ 4 ปลายปี

ข้อเสนอแนะสำหรับผู้ประกอบการ

จากสถานการณ์ปัจจุบัน ผู้ประกอบการควรพิจารณาการตอบสนองเชิงกลยุทธ์ดังต่อไปนี้

วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมควรมุ่งเน้นการเพิ่มมูลค่าและกลยุทธ์การสร้างความแตกต่างเพื่อหลุดพ้นจากการแข่งขันด้านราคากับสินค้านำเข้าราคาถูก เป็นทางเลือกที่จะใช้การสนับสนุนการนำเทคโนโลยีเข้ามาและการปรับปรุงการเข้าถึงแหล่งเงินทุนอย่างแข็งขัน เพื่อเสริมสร้างความแข็งแกร่งในการแข่งขัน

บริษัทขนาดใหญ่สามารถพิจารณาทางเลือกในการเสริมสร้างความแข็งแกร่งการแข่งขันในตลาดต่างประเทศ โดยคำนึงถึงอุปสงค์ในประเทศที่ซบเซา นอกจากนี้ยังสามารถพิจารณากลยุทธ์การเสริมสร้างความร่วมมือกับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพห่วงโซ่อุปทานโดยรวม

ด้านการเงินสามารถพิจารณาทางเลือกในการใช้ประโยชน์จากสภาพแวดล้อมดอกเบี้ยต่ำสำหรับการลงทุนในเครื่องจักรอุปกรณ์และการขยายธุรกิจ ขณะเดียวกันต้องตัดสินใจดำเนินงานอย่างรอบคอบโดยคำนึงถึงความเสี่ยงจากปัญหาหนี้ครัวเรือนที่อาจทำให้การบริโภคซบเซาเป็นเวลานาน

เศรษฐกิจไทยเผชิญความเสี่ยงร้ายแรงต่อการตกอยู่ใน “กับดักการเติบโตต่ำ-เงินเฟ้อต่ำ” หนี้ครัวเรือนสูงยับยั้งอุปสงค์ในประเทศ นำไปสู่การเติบโตต่ำและเงินเฟ้อต่ำ การเติบโตต่ำทำให้รายได้ไม่เพิ่มขึ้นและไม่สามารถชำระหนี้ได้ เป็นวงจรอุบาทว์ที่ขยายตัวเอง การแก้ไขเฉพาะหน้าเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอต่อการหลุดพ้นจากปัญหาโครงสร้างที่ฝังรากลึกนี้ จำเป็นต้องมีการดำเนินการระยะยาว

ลิงก์บทความอ้างอิง